دونستن واکنش یکی از (به نظر من) زشت ترین قسمت های کل کنکور محسوب میشه . هیچ راهی به غیر از حفظ کردن وجود نداره . البته معمولا واکنش هارو دسته بندی می کنن که این حفظ کردن راحت تر بشه مثل واکنش تجزیه کربنات ها که همیشه به این شکل است:
کربنات -> اکسید + دی اکسید کربن
CaCO3 -> CaO + CO2
موازنه هم مشکل خاصی نداره و بسیار سادس. اما هدف از کل این دو قسمت نوشتن حل مسئله و موازنه اون فهمیدن نسبت مولی بین دو ماده موجود در واکنشه ... یعنی اگه ما یه طوری بفهمیم نسبت کلسیم کربنات با کلسیم اکسید چیه لازم نیست واکنش بنویسیم و موازنه کنیم . توی هر روش استوک هم فقط همین نسبت لازمه . ( راجع به نسبت بین دو ماده در کتاب درسی صفحه ۱۸ یه فکر کنید هست )
یک سری حرکت ( معلما بهش میگن تکنیک ! ) وجود داره که بعضی وقتا می تونیم ازشون استفاده کنیم که دیگه واکنشو ننویسیم ( البته باید حفظ باشیم واکنشو )
۱) اگر بین یک واکنش دهنده و فرآورده که می خوایم نسبت مولی بینشون رو پیدا کنیم ، یک عنصر وجود داشته باشه که فقط توی همین دو ماده در کل واکنش موجود باشه ، نسبت تعداد اون عنصر بین دو ماده همون نسبت بین دو مادس . مثلا تو تجزیه کلسیم کربنات بین کلسیم کربنات و کلسیم اکسید ، کلسیم یکسانه و توی هر دو ماده فقط یک کلسیم هست ،پس نسبت بین این دو ماده یک به یکه. این تکنیک که خیلی وقتا جواب نمیده (!!) چون طراح های سوال واکنش های عجق وجق (!) مثه واکنش تولید گاز کلر در آزمایشگاه رو خیلی دوس دارن و واکنش های عجیب غریب (مثه تولید کلر) این روش روشون جواب نمیده.
۲)توی واکنش های خاص مثه خنثی شدن اسید و باز ( که خیلی هم تکرار میشه مخصوصا با مسائل Ph ) و به طور کلی واکنش های جا به جایی دو گانه یه کار خوب می شه انجام داد : نسبت مولی بین دو ماده نسبت مولی ظرفیت هاشونه . مثلا واکنش اسید و باز اسید به تعداد Hمثبتش ظرفیت داره و باز به تعداد OH منفیش . حالا مثلا هیدروکلرو اسید با سود چون هردوشون یک ظرفیت دارن نسبتشون یک به یکه . نسبت سود با H3PO4 یک به سه ، چون سود یک OH داره و فسفریک اسید سه تا Hمثبت داره تا سودو خنثی کنه. توی واکنش های غیر اسید و بازی هم به ظرفیت یون ها توجه کنین ... خیلی وقتا می تونین واکنش رو ننویسین
اما حالا می رسیم به قسمت اصلی که روش سه گام اسمشو از این جا می گیره.
توی هر مسئله استوکیومتری دو تا ماده واکنش هست که اطلاعات یکی رو داده(بهش می گیم داده) ،اطلاعات یکی رو خواسته (بهش می گیم خواسته) !
گام ۱ : نوشتن نسبت مولی بین داده و خواسته
گام ۲ : تبدیل نسبت مولی به نسبت نوع اطلاعات داده و خواسته
گام ۳ : بستن تناسب مناسب (وارد کردن اطلاعات مسئله)
الان با مثال توضیح میدم دقیقا یعنی چی ...
مثال ) برای سوختن ۲.۴ گرم منیزیم . چند لیتر اکسیژن لازم است ؟( STP , Mg = 24 )
Mg O2
(۱) 2 mol 1 mol (چون تو منیزیم اکسید یک اکسیژن هست یک منیزیم)
(۲) 2*24 gr 1*۲۲.۴ lit
(۳) 2.4 gr x lit
توضیحات : خط اول که نسبت مولی بین دو مادس. خط دوم یا مرحله دوم این نسبت هارو برای منیزیم به گرم ( چون اطلاعاتشو به گرم داده) و برای اکسیژن به لیتر ( چون اطلاعاتشو به لیتر خواسته) تبدیل کردیم.
خط سوم اطلاعات داده شده برای مواد رو مینوسیم. حالا تناسبو داریم:(تناسب فقط در مرحله دوم و سوم است)
x * 2*24 = 2.4 * 1*22.4
و مجهول به دست میاد. توجه کنین که اعداد داده های مسئله فقط در مرحله سوم وارد میشن.
درصد خلوص :
مثال) از حرارت دادن ۱۳۵ گرم پتاسیم کلرات ۸۳٪ خلوص چند میلی گرم گاز اکسیژن با درصد خلوص ۹۰٪ به دست می آید؟(o=16 kclo3=122.5)
اینم نحوه بستن سه گام:
KClO3 O2
(1) 2mol 3 mol ( اکسیژن فقط بین این دو ماده وجود داره)
(2) 2*122.5 gr 3*32*1000 mgr (میلی داره پس ضرب در هزار میشه)
(3) 135 * 0.83 x * 0.90
در واقع درصد خلوص هر ماده ضریب جلو اونه تو گام سوم .
توجه کنین که اگر بازده درصدی رو هم مثه همین جا برای واکنش دهنده ها استفاده کنیم مثه درصد خلوص میشه.
چگالی :(چگالی و مولاریته یه جورایی مثه همن ... توی یک مسئله جفتشون رو میارم)
مثال) ۲ سانتی متر مکعب آلومینیم با چگالی ۲.۷ گرم بر سانت مکعب با چند لیتر محلول هیدروکلریک اسید ۰.۸ مول بر لیتر به طور کامل واکنش می دهد؟(Al=27)
Al HCl
(1) 1mol 3mol ( ظرفیت آلومینیم ۳ و ظرفیت هیدروژن که یه جورایی فلزه ماده حساب میشه ۱)
(2) 1*27 gr 3 mol(مول لازم داریم )
(3) 2.7*2 gr 0.8 * x lit
توضیحات : مولاریته همون مول بر لیتره !!! پس تو مرحله دوم با مول مینویسیم تو مرحله سوم مولاریته رو در حجم ضرب می کنیم که معادل همون موله !!! برای چگالی هم همین طور میشه . مرحله دوم به واحد جرم ،مرحله سوم حجم ضرب در چگالی که معادل همون جرمه .
برای واکنش دهنده محدود کننده کار خاصی نمیشه انجام داد . اول محدود کننده رو پیدا کنین بعد ۳ گام.
هر سوالی داشتین تو نظرات بپرسین.
هرگونه کپی برداری کاملا آزاده . یعنی حتی می تونین کپی کنین بعد بفروشین این مطالبو !
موفق باشین wiki konkur
